CAPUT XIX. Responsio eo quod licentia mendacii, quae ne in veteri quidem indulta est Testamento, veniabiliter a multis fuerit usurpata. HIDE LINKS TO MANUSCRIPTS SHOW APPARATUS
| 1 | Ioseph: Uxorum quidem concubinarumque multarum illa libertas, instante iam temporum fine et multiplicatione humanae generationis expleta, non immerito velut minus iam necessaria per Evangelicam perfectionem debuit amputari. Nam usque ad adventum Christi oportuit benedictionem primordialis illius vigere sententiae qua dictum est, Crescite et multiplicamini et replete terram. Et idcirco iustissimum fuit, ut ex illa radice fecunditatis humanae, quae in synagoga pro dispensatione temporis utiliter viguit, angelicae virginitatis flosculi germinarent ac suaveolentes continentiae fructus in Ecclesia gignerentur. |
| 2 | Mendacia vero etiam tunc fuisse damnata, totius veteris Instrumenti textus evidenter ostendit, dicens: Perdes omnes qui loquuntur mendacium. Et iterum: Suavis est homini panis mendacii, et postea replebitur os eius calculo. Et ipse legislator, Mendacium, inquit, fugies. Sed tunc demum id veniabiliter diximus usurpatum cum ei necessitas aliqua seu dispensatio salutaris adiuncta est, ob quam non debuerit condemnari; quale est illud quod commemorastis de David rege, cum fugiens insectationem Saulis iniustam ad Achimelech sacerdotem, non proposito cuiusquam lucri, nec studio laedendi quempiam, sed ut tantummodo semetipsum ab impiissima eius insectatione salvaret, mendacibus utitur verbis, quippe qui manus suas inimici regis sanguine et quidem a Deo sibi toties traditi, contaminare noluerit, dicens: Propitius mihi sit Deus, ne faciam rem hanc Domino meo, Christo Domini, ut mittam manum meam in eum, quia Christus Domini est. Et idcirco dispensationes has quas vel ob voluntatem Dei, vel ob praefigurationem spiritalium sacramentorum, csg576.144 vel ob quorumdam salutem sanctos viros in veteri Testamento legimus exsecutos, in tantum nos quoque cum necessitas coarctaverit non possumus abdicare, ut ne ipsos quidem apostolos, ubi consideratio alicuius utilitatis exegit, ab eis declinasse cernamus. |
| 3 | Quae paulisper interim differentes, digestis primitus quae adhuc de veteri Testamento proferre disponimus, post haec congruentius inferemus, ut facilius approbetur viros iustos et sanctos, tam in novo quam in veteri Testamento in his oeconomiis sibi per omnia concordasse. Quid enim de illa Chusi ad Absalon pro salute regis David pia simulatione dicimus, quae cum toto fallentis et circumvenientis promatur affectu, et utilitatem consulentis impugnet, Scripturae divinae testimonio comprobatur, ita dicentis: Domini autem nutu dissipatum est consilium Achitophel, ut induceret Dominus super Absalon malum? Nec enim reprehendi poterat id quod recto proposito ac pio iudicio pro iustis partibus gerebatur, ac pro illius cuius pietas Deo placebat salute atque victoria religiosa fuerat simulatione conceptum. Quid etiam de illius feminae pronuntiabimus facto, quae suscipiens illos, qui ad regem David a praedicto Chusi fuerant destinati, abscondit in puteo, et expandens velamen super os eius, cum ptisanas se torrere simulasset, Transierunt, inquit, gustata paululum aqua, atque hoc eos figmento ab insequentium manibus liberavit (Ibid.)? Quapropter respondete, quaeso, mihi, quid fuissetis acturi, si qua vobis nunc sub Evangelio constitutis similis fuisset exorta conditio, utrumnam maluissetis eos simili celare mendacio dicentes eodem modo, transierunt gustata paululum aqua, et implere illud quod praecipitur, Erue eos qui ducuntur ad mortem, et redimere eos qui interficiuntur ne parcas csg576.145 : an veritatis confessione latitantes prodere perempturis? |
| 4 | Et ubi est illud Apostoli, Nemo quod suum est quaerat, sed quod alterius : Et, Charitas non quaerit quae sua sunt, sed quae aliorum? Ac de seipso: Non quaero, inquit, quod mihi utile est, sed quod multis, ut salvi fiant. Si enim ea quae nostra sunt quaerimus, et id quod nobis utile est pertinaciter volumus retentare, etiam in huiusmodi necessitatibus loqui nos necesse est veritatem, et reos fieri mortis alienae. |
| 5 | Si vero ea quae aliis salutaria sunt, nostris utilitatibus praeponentes, Apostolico satisfecerimus imperio, sine dubio subeunda est nobis necessitas mentiendi. Et idcirco nec integra charitatis viscera possidere, nec ea quae aliorum sunt, secundum Apostolicam disciplinam quaerere poterimus, nisi his quae districtioni nostrae perfectionique conveniunt, paululum relaxatis, condescendere utilitatibus aliorum prono maluerimus affectu, et ita cum Apostolo infirmis efficiamur infirmi, ut lucrari possimus infirmos. |